Hoe controleer en onderhoud ik de kwaliteit van een hydrosol?

Zuivere en natuurlijke hydrosolen mogen alleen bestaan ​​uit… hydrosol. Veel fabrikanten voegen additieven of conserveermiddelen toe om een ​​betere productstabiliteit te garanderen. Deze hydrosolen kunnen niet worden gebruikt bij hydrolatherapie, vooral mondeling. Vanwege hun samenstelling is het gebruik ervan gereserveerd voor de huid, voornamelijk voor cosmetisch gebruik. Cosmetische regelgeving vereist de aanwezigheid van een ingrediëntenlijst op het product, ook wel bekend als de INCI-lijst (International Nomenclature of Cosmetic Ingredients). Dit is de lijst geschreven in het Engels en Latijn. Vaak niet te ontcijferen, maar toch zeer interessante informatie! In het geval van hydrosolen is het deze lijst die de aanwezigheid van conserveermiddelen aangeeft. Er is geen INCI-lijst aangegeven? Het is dan een zuivere hydrosol, die geen bewaarmiddelen bevat.

De opbrengst van een hydrosol is veel hoger dan die van een etherische olie. Wanneer er soms enkele honderden kilo’s materiaal nodig zijn om slechts enkele milliliters etherische olie te verkrijgen, kunnen in het geval van hydrosolen met één enkele kilo materiaal enkele tientallen liters worden verkregen. De referentiemethode voor het verkrijgen van een kwaliteitshydrosol is het respecteren van de verhouding 1:1. Dit betekent dat om 1 liter hydrolaat te verzamelen, slechts 1 kg plant wordt gedestilleerd. Deze voorwaarde maakt het mogelijk een product te verkrijgen met een krachtige geur, van uitstekende kwaliteit en met een grote therapeutische effectiviteit. Sommige producenten aarzelen niet om de verhouding te verhogen, totdat ze 10 of zelfs 50 liter hydrolaat voor slechts 1 kilo plant verkrijgen, uit economisch belang. Dit heeft tot gevolg dat de hydrosol en de actieve ingrediënten waaruit deze bestaat, worden verdund, waardoor de effectiviteit en noodzakelijkerwijs de kwaliteit ervan wordt verminderd.

Er kunnen verschillende termen worden gebruikt om over een hydrosol te praten. Alleen de termen ‘hydrosol’ en ‘bloemenwater’ maken het mogelijk om te garanderen dat het door stoomdestillatie is verkregen. Wat is het verschil tussen de twee? Geen, behalve dat met ‘bloemenwater’ hydrosolen worden bedoeld die zijn verkregen door de destillatie van bloemen, terwijl met ‘hydrosol’ geen onderscheid wordt gemaakt tussen bijvoorbeeld de hydrosolen die uit bloemen worden verkregen en de hydrosolen die uit bladeren worden verkregen.

Andere termen kunnen echter verwarrend zijn. Die van “hydrosol” bijvoorbeeld. Als dit inderdaad de vertaling is van de term "hydrosol" in het Engels, is een hydrosol in Frankrijk een oplossing waarin water het dispersiemedium is. Het is dus geen product dat voortkomt uit stoomdestillatie. De namen gearomatiseerd water of aromatisch water duiden ook producten aan die het resultaat zijn van verschillende processen.

Omdat hydrosolen voornamelijk uit water bestaan, zijn de risico’s op besmetting door bacteriën, schimmels of gisten zeer groot. Hoewel de hydrolaten steriel zijn wanneer ze de distilleerketel verlaten, kunnen deze ziektekiemen zich tijdens de opslag ontwikkelen, aangezien de temperatuur rond de 100°C ligt. Om deze risico's te beperken is het noodzakelijk om het hydrosol te microfiltreren, dat wil zeggen door het door een filtermembraan te leiden waarvan de poriediameter tussen 1 en 0,2 micron ligt. Deze microfiltratie maakt het mogelijk om het hydrosol te scheiden van de mogelijke ziektekiemen die het bevat. Op het moment van verpakken kunnen de flessen die bedoeld zijn om de hydrosolen te ontvangen ook worden gesteriliseerd met alcohol, UV of een ander proces. Pasteurisatie moet worden vermeden om de intrinsieke kwaliteit van het product niet te beïnvloeden. Ten slotte worden tijdens de verschillende productiefasen systematisch microbiologische analyses uitgevoerd om de afwezigheid van besmetting te verifiëren.

Net als etherische oliën zijn hydrosolen zeer gevoelig voor licht en warmte, maar ze zijn ook gevoelig voor oxidatie en microbiële infecties. Ze blijven goed tussen de 12 en 15°C, maar dit temperatuurbereik is thuis vrij moeilijk te respecteren. De beste plaats om ze te bewaren is daarom de koelkast, die duisternis en frisheid combineert en zo de ontwikkeling van micro-organismen beperkt. Na opening is het raadzaam om ze vrij snel te consumeren, bij voorkeur binnen de volgende 3 maanden. Er kan witte aanslag op de bodem van de fles ontstaan, maar deze is volkomen onschadelijk. Andere afzettingen kunnen wijzen op verontreiniging. Een hydrosol die bedorven is, zal een onaangename geur hebben, als gevolg van de afbraak van aromatische moleculen door micro-organismen. Je kunt het dan het beste niet gebruiken en weggooien.

Essentiële oliën en hydrosolen worden verkregen door stoomdestillatie of hydrodestillatie. De waterdamp gaat door het plantmateriaal heen en neemt alle ‘informatie’ van de plant over, al zijn aromatische en wateroplosbare moleculen. Naast een goede plantkwaliteit is de waterkwaliteit dus inherent aan de kwaliteit van een hydrosol. In feite zal dit per definitie destillatiewater zijn, beladen met actieve verbindingen. Dit betekent in de eerste plaats dat het drinkbaar, gefilterd en ontsmet moet zijn om de producten in de hydrolatherapie te kunnen gebruiken, maar ook uit een bron, bij voorkeur puur en natuurlijk.

Hydrosolen bevatten de volledige wateroplosbare moleculaire fractie van de plant, dat wil zeggen de moleculen die in water kunnen oplossen. De aromatische moleculen bevatten slechts 0,1 tot 2%. Uit de weinige analyses die op hydrosolen zijn uitgevoerd, blijkt dat in hydrosolen alleen bepaalde aromatische moleculen voorkomen die bekend zijn uit etherische oliën. Dit wordt verklaard door de samenstelling van het molecuul zelf, door de functionele groepen die het bevat, die min of meer affiniteit met water zullen hebben. In de natuur zijn er inderdaad zogenaamde polaire moleculen en andere die niet-polair worden genoemd. Deze polariteit wordt gedefinieerd door de verdeling van positieve en negatieve ladingen binnen het molecuul, en wordt bepaald door de geometrie van het molecuul en de elektronegativiteit van de atomen. Kortom, het is complex. Wat je moet onthouden is dat twee polaire moleculen elkaar heel sterk zullen aantrekken, zoals het geval is voor twee niet-polaire moleculen. Water is een polair oplosmiddel dat polaire moleculen aantrekt, in tegenstelling tot etherische oliën.
In de praktijk zijn dit de belangrijkste aromatische moleculen die in hydrosolen worden aangetroffen:

• Zuren, vanwege hun carbonyl- en alcoholfuncties
• Fenolen: carvacrol, thymol en eugenol
• Alcoholen: gedeeltelijk voor sommigen zoals linalool, alfa-terpineol of geraniol, volledig voor anderen zoals lavandulol
• Coumarines
• Ketonen: kamfer, verbenon, thujon, enz.
• Aromatische en terpeenaldehyden
• Oxiden: met name eucalytol (of 1,8-cineol)
• Linalylacetaat en sommige ethers zoals methylchavicol of anethol.

Dit omvat niet alle andere wateroplosbare moleculen in de plant. Momenteel worden er zeer weinig chromatografische analyses op hydrosolen uitgevoerd. Ze hebben ons dus nog veel te leren! Omdat etherische oliën en hydrosolen verschillende samenstellingen hebben, zijn ze zeer complementair, aangezien ze samen een groot deel van de moleculaire fractie van de plant vertegenwoordigen.

De concentratie van aromatische moleculen alleen vertegenwoordigt echter niet de kracht van hydrosolen. Dankzij hun trillingsdimensie hebben ze ook een werking op psycho-emotioneel en energetisch niveau.

Cohobatie en bi-destillatie zijn twee verschillende processen, maar beide gebaseerd op het gebruik van de hydrosol tijdens een tweede destillatie.
Ten eerste is cohobatie een proces dat gericht is op het verhogen van de opbrengst van een essentiële olie. Hiervoor wordt een eerste destillatie uitgevoerd om de hydrosol en de etherische olie te produceren, die vervolgens, zoals gebruikelijk, worden gescheiden. Vervolgens wordt een tweede destillatie uitgevoerd, waarbij dit keer de tijdens de eerste destillatie verkregen hydrosol in de vorm van stoom wordt geïnjecteerd. Hierdoor kan een grotere hoeveelheid essentiële olie uit de plant worden gehaald. Dit proces wordt met name door bepaalde rozenproducenten toegepast om de opbrengst van de kostbare etherische olie te verhogen.
Bij bi-destillatie wordt ook het hydrosol dat tijdens een eerste destillatie is verkregen hergebruikt, maar dit keer om een ​​tweede destillatie uit te voeren op hetzelfde hydrosol, dat dan de grondstof wordt. Dit proces wordt voornamelijk gebruikt bij de vervaardiging van sterke drank, maar maakt het ook mogelijk om de stabiliteit van bepaalde hydrosolen uit kwetsbare planten te vergroten, om ze minder gevoelig te maken voor natuurlijke veranderingsverschijnselen zoals oxidatie.